Eardere foarstellings

In wier bard ferhaal oer leafde en ferset yn Fryslân.

Oarlochstriennen is in foarstelling oer trije jonge froulju: Esmée van Eeghen, Joop van den Helm –Logtenberg en Antonette Jaakke. Se binne alle trije berne yn Amsterdam en sy komme yn de jierren ’40-‘45 nei Ljouwert ta. Jonge froulju fan respektivelik 22, 35 en 20 jier. Allegear op harren eigen wize belutsen by’t Ferset, is it de leafde foar in man dy’t harren nei Fryslân bringt. Joop is troud is mei Krijn van den Helm, dy’t op dat moment in belangrike spil is yn it Fryske Ferset. Wy folgje de ûntwikkelingen fan Antonette, Esmée en Joop. Trije libbenstriedden dy’t elkoar reitsje en dêrtroch in ûnûntkombere ynfloed ha op elkoars fierdere libben. Hoewol berne yn Amsterdam, binne de oarlochsjierren yn Fryslân bepalend foar de rest fan it libben fan dizze trije froulju.

Oarlochstriennen giet oer oarloch en frede, leafde en ferset, loyaliteit en ferrie, erchtinkendheid en eangst, moed en oergeunst. Hoe goed is goed en hoe min is min? Hoe bewust binne je fan wat je kieze? Oan wa bin je loyaal en oan wa net? Wat is ferrie? Moast dysels trou bliuwe of dy oar? Wat ha leafde en fertrouwen foar wearde?

Yn de foarstelling sjogge wy wat sy kieze: bewust of ûnbewust. Wy folgje harren libbens yn kronologyske folchoarder oan it ein fan harren libben ta. Wy sille ûntdekke, dat goed net altyd goed is en min net altyd allinne mar min.

Spilers: Marijke Geertsma, Astrid Reitsema en Tet Rozendal
Rezjy: Jan Arendz

In fertelfoarstelling fol ferhalen, anekdoates en grappen. In minske sit fol ferhalen; sels meimakke of bewarre troch oerlevering. Wier barde ferhalen, dy’t troch de fertellers faak noch mear kleur meikrije: sterke ferhalen of sterke staaltsjes.

Der hat in tiid west dat de minske net lêze en net skriuwe koe. Minsken fertelden mekoar ferhalen, dy’t dêrnei trochferteld waarden, Doe’t de ferhalen opskreaun waarden, ferskynden de earste boeken en sa koene de ferhalen bewarre bliuwe. Mar hoefolle ferhalen geane der ferlern, omt se net fêstlein binne… Jan en Marijke hawwe fan in soad minsken út hiel Fryslân bysûndere ferhalen heard en oanlevere krigen en fan dit moaie materiaal ha se tegearre ‘Sterk Staaltsje’ skreaun. ,,Wy wolle de krêft fan it ferhaal wer ta libben bringe en der mei oare fertellers foar soargje, dat dizze bysûndere folkskultuer bewarre bliuwt.”

Sy fertelle dizze ferhalen, anekdoates en grappen oan ’e taap fan it kafee of doarpshûs. Sterke staaltsjes om jin oer te ferwûnderjen, om by stil te stean, mar foaral ek om te laitsjen.

Yn desimber 2012 ha Jan en Marijke nei 38 jier ôfskie nommen fan Tryater en yn 2014 is it 40 jier lyn dat sy de earste stappen op de Fryske beropstoanielplanken setten ha. Njonken kollega’s binne Jan en Marijke ek sawat like lang man en frou. Dizze foarstelling sil dan ek gean oer wat der sa al foarfalt yn it libben fan in akteursechtpear yn- en ek bûten de skynwerpers. Njonken in skat oan ynformaasje oer wat de akteurs op toanielmêd meimakke ha, sil de foarstelling ek gean oer de drokke wurksumheden mei bern. Ek komt it âlder wurden mei al syn feroarings oan ’e oarder. Dit allegear yn in Fryslân mei syn útsûnderlike kulturele lânskip.

‘It Jubileum’ giet oer it 60 jierrich jubileum fan in akteursechtpear yn Fryslân.

Yn de foarstelling ‘It Jubileum’ wolle Jan en Marijke net harren 40 jierrich jubileum, mar it 60 jierrich jubileum graach mei oare minsken fiere. Troch der noch 20 jier by te dwaan, ha se it net allinne oer har eigen ûnderfinings, mar litte sy ek noch it ljocht skine oer de kommende 20 jier, dêr’t noch gjin ien fan witte kin, hoe’t dy wêze sille…
‘It Jubileum’ waard skreaun troch Jan en Marijke en waard ek troch harren sels spile. De rezjy wie yn hannen fan Bruun Kuijt, dy’t ek ‘Sterk Staaltsje’ regissearre hat.

Yn 2017 brocht J&Mteaterwurk nochris ‘Skûlje yn Jorwert’. In toanielfoarstelling nei oanlieding fan it boek ‘Nachtboek van een kerkuil’, skreaun troch Bas van Gelder. Yn april en maaie 2016 wie it in grut sukses, fandêr in ‘reprize…’

Bas van Gelder hat dûmny west yn Jorwert krekt yn de oarlochsjierren ‘40-’45. Hoewol it liket dat der yn Jorwert earst net folle fan de Dútske besetting te fernimmen is yn ferliking mei Leiden, dêr’t hy weikomt, ûntkomt ek Jorwert net oan de oarloch. De dûmny dy’t ûnderdûke moat ( yn syn eigen tsjerke), wurdt ferret en oppakt en komt yn de finzenis fan Ljouwert te lâne. Jorwert is in hecht doarp, mar ek yn dit doarp wenje njonken minsken, dy’t yn it ferset sitte, ek minsken dy’t de filosofy fan Hitler oanhingje. In lytse mienskip prachtich opservearre troch in dûmny dy’t fan bûten Fryslân yn Jorwert bedarret yn de oarlochsjierren, wêryn de eigenskippen fan de minsken harren krekt wat dúdliker ôftekenje.

Spilers: Jan Arendz, Marijke Geertsma en Wybe Koldijk
Muzyk: Wiebe Kaspers
Rezjy: Bruun Kuijt

‘Bokwert Kulturele Hoofdplaats 2018’ is in foarstelling oer in gemiddeld Frysk doarp, dat samar ynienen de kâns kriget om yn 2018 Kulturiel Haadplak te wêzen. Je soene ferwachtsje dat elkenien yn grutte ienriedigens him der efter set, mar yn de praktyk blykt dat der ûnderling grutte mieningsferskillen binne. Krektlyk sa ‘t dat ek by Ljouwert KH2018 oan ’e hân is.
Moat der yn Bokwert ek in fontein? Is de skries de iennige fûgel dy’t bedrige wurdt? Is in doarpsfeest kultureel erfgoed?

‘Bokwert Kulturele Hoofdplaats 2018’ giet ek oer ûnderlinge ferhâldingen, persoanlike ferhalen, konflikten en oer hjoeddeiske stribbeligen.
It wyklikse ferhaal ûnder de namme Bokwert waard yn de jierren ’70 betocht troch skriuwer/ journalist Rink van der Velde (1932-2001). It waard publisearre yn de Ljouwerter Krante. Van der Velde beskreau hy gearkomsten in Feriening fan Doarpsbelang yn in net besteand doarp, in mienskip dy’t miende altyd opbokse te moatten tsjin de ‘Hoofdplaats’. It Nederlânsk dat de Bokwerters dêrby brûke stiet stiif fan de frisismen en komt dêrtroch by de minsken hilarysk oer.

‘Bokwert Kulturele Hoofdplaats 2018’ is tagelyk de kronyk fan in Frysk doarp, oer hoe’t it wie en hoe‘t it is en dêr’t it mienskipsgefoel ûnder druk stiet troch nijmoadrige ynfloeden.Dizze humoristyske foarstelling mei tragykomyske eleminten is skreaun troch Bonne Stienstra en wurdt spile troch Jan Arendz en Marijke Geertsma. Sy nimme elk trije rollen foar harren rekken. Fierders docht Anneke Hondema mei as deputearre Sietske Poepjes. De regy is fan Bruun Kuijt.

Personages

Tilly
Tilly is in nochtere frou dy’t wend is de toutsjes yn hannen te hawwen. No’t sy siik is en der efter kaam is dat har man har bedonderet, is sy foar it earst echt de kontrôle kwyt. Sy hat it bêste mei har man foar. Sy is in waarme frou, al hat sy har fertriet en is it dreech foar har om ôfskie te nimmen fan dit libben.
Tilly wurdt spile troch Marijke Geertsma.

Marius
Marius is in nochal nochtere, in bytsje saaie, deagewoane man. Hy is akademikus en syn affêre past eins hielendal net by syn mylde, brave karakter. Marius is in man dy’t himsels sûnder frou net hiel goed rêde kin yn syn libben.
Marius wurdt spile troch Jan Arendz.

Iris
Iris is in wat ferbittere frou ,dy’t alles yn har libben wol op ’e rit hat, útsein de leafde. Iris hat wol wat skerpere karaktereigenskippen as Tilly – miskien om’t sy de leafde úteinlik net echt fûn hat – mar sy liket wol in protte op har. Iris is intelligent. Sy giet selsstannich mar ek ûnseker troch it libben.
Iris wurdt spile troch Anke Bijlsma.

Oer Arthur Japin

Arthur Japin (1956) woe yn syn bernejierren sa út en troch graach in oar wêze. Hy waard peste, geastlik mar ek lichaamlik mishannele en hy siet yn in isolemint. Dat pesten gie troch oan’t hy sechstjin jier waard. It skeppen fan in fantasy wrâld, it flechtsjen út de realiteit, wie in manyr om te oerlibjen.
De leafde foar it toaniel siet der al jong yn. Arthur gie nei it gymnasium yn Haarlem nei it gymnasium nei Londen, om dêr in oplieding te folgjen oan de toanielskoalle: The School of Dramatic Arts. Werom yn Amsterdam studearre hy twa jier Nederlânske taal- en letterkunde en stapte dêrnei oer nei de klienkeunst akademy. Yn 1982 studearre hy hjir ôf.
Hy spile rollen foar radio, film en telefyzje (bygelyks yn de film “Flodder“, de telefyzjesearjes “Goede tijden, slechte tijden“ en “Onderweg naar morgen“) en op it toaniel by ûnder oaren Toneelgroep Centrum en de Theaterunie.
Yn 1987 ûntduts hy it histoaryske, mar oant dan ta ûnbekende ferhaal fan twa jonge Afrikaanske prinzen dy’t yn it njoggentjinde-iuwske Nederlân as Hollânske bern opfierd waarden. Hy hâlde op mei toanielspyljen en begûn te skriuwen. Undertusken skreau hy ferskate koarte ferhalen, harkspullen, toanielstikken en telefyzjefilms en debutearre hy yn 1996 mei de ferhalebondel “Magonische verhalen”.
Syn debút waard folop priizge yn de literêre kritiken, mar hy bruts pas troch by in grut publyk mei syn twadde boek, it ferhaal fan de twa prinskes: de roman “De zwarte met het witte hart”, dat oeral op ‘e wrâld oerset waard en dat ynternasjonaal priizge wurdt.

Spilers: Jan Arendz, Anke Bijlsma en Marijke Geertsma
Rezjy: Bruun Kuijt

Dizze foarstelling is skreaun troch Bonne Stienstra. Bonne Stienstra wie journalist by de L.C. Foar J&Mteaterwurk skreau Bonne earder de suksesfolle foarstelling: Bokwert Kulturele Hoofdplaats 2018 al skreaun.

Echt Wier! krige troch de Koronapandemi wat in lange oanloopperioade, mar yn 2022 koe der dan toch úteinset wurde. Echt Wier! wie in foarstelling mei ferhalen en anekdoates oer deistige saken, oer trou en iensumheid, oer opromje en bewarje, oer sliepe en wekker lizze, oer waar en wyn, oer doe, oer no, oer aanst.

“Jan Arendz en Marijke Geertsma ferbrekke dêrmei de stilte, fertelle ferhalen en spylje sênes, dy dan wer komysk en dan wer earnstich binne. As je lang byelkoar binne, dan falt der wolris in stilte…… In stilte dy’t hieltyd langer duorret, omdat it measte al sein en ferteld is. Mar as de relaasjeterapeut dan wol, dat je ferplicht in oerke deis mei elkoar prate, dan dogge je dat, dan geane je der foar sitten. Dan komme de ferhalen, miskien sels wol de geheimen, noch noait earder ferteld. Dan lokket it ien it oare út en dan docht ek bliken dat hoe lang je ek byelkoar binne net alles sein en ferteld is.”

Mei as spesiale gast Frâns Faber, tekener, yllustrator en muzikant. Hy tekene portretten foar en nei de foarstelling fan it publyk en spile ‘live’ muzyk op it toaniel en wiene der ek tekeningen fan Frâns te sjen.
Dit allegearre wer yn de rezjy fan Bruun Kuijt.

Oarlochstriennen

STERK STAALTSJE

It jubileum

Skûlje yn Jorwert

Bokwert Kulturele Hoofdplaats 2018

De man fan dyn libben

Personages

Oer Arthur Japin

Echt Wier!

Oanmelde foar de nijsbrief